Συχνές ερωτήσεις

Τι είναι η Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία;

Η Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία έχει αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες και βασίζεται στο γνωσιακό – συμπεριφοριστικό μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τις καταστάσεις της ζωής μας επηρεάζει άμεσα τη συμπεριφορά μας και τα συναισθήματά μας. Έχει συγκεκριμένη μεθοδολογία και πειραματικά τεκμηριωμένες τεχνικές. Περισσότερα στοιχεία μπορείτε να διαβάσετε στην ενότητα «Ψυχοθεραπεία».

Είναι κατάλληλη για μένα;

Είναι ερευνητικά τεκμηριωμένο πως η Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία αποτελεί θεραπεία εκλογής για πολλά ψυχολογικά προβλήματα. Αυτό σημαίνει πως είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για την αντιμετώπιση ενός μεγάλου φάσματος προβλημάτων. Στην πρώτη συνεδρία έχετε την ευκαιρία να μιλήσετε για το ζήτημα που σας απασχολεί και θα σας δοθεί μια πρώτη εκτίμηση για την αντιμετώπισή του. Εφόσον διαπιστώσουμε ότι κάποια άλλη μέθοδος ή η συνδρομή ενός άλλου ειδικού (π.χ. ψυχιάτρου, λογοθεραπευτή, κλπ.) είναι απαραίτητες, θα το συζητήσουμε.

Πώς γίνεται;

Οι θεραπευτικές συνεδρίες γίνονται 1 φορά την εβδομάδα και διαρκούν περίπου 50 λεπτά. Συνήθως στις 2-3 πρώτες συνεδρίες διερευνούμε το πρόβλημα που σας απασχολεί και το ιστορικό σας. Στη συνέχεια αποφασίζουμε από κοινού τον τρόπο αντιμετώπισής του, θέτουμε στόχους και οργανώνουμε ένα σχέδιο δράσης. Το σημαντικότερο τμήμα της θεραπείας έχει μόλις αρχίσει. Καταλυτικό ρόλο παίζει το κίνητρό σας να προχωρήσετε σε αλλαγές στην ζωή σας και η ενεργητική συνεργασία σας. Τις ημέρες μεταξύ 2 συνεδριών θα χρειαστεί να κάνετε αυτοπαρατήρηση, να καταγράφετε κάποια πράγματα, να πειραματιστείτε, να πάρετε διάφορες πρωτοβουλίες. Όλα αυτά τα αποφασίζουμε από κοινού και τα συζητάμε διεξοδικά.

Σε επείγουσες περιπτώσεις είναι πιθανό να ακολουθηθεί διαφορετική μεθοδολογία.    

Έχει αποτέλεσμα;

Η αποτελεσματικότητα της Γνωσιακής – Συμπεριφοριστικής Ψυχοθεραπείας είναι ερευνητικά τεκμηριωμένη για πλήθος ψυχολογικών προβλημάτων. Αυτό αποτελεί σημαντική εγγύηση, όμως προϋποθέτει τον επαγγελματισμό και τη σωστή κατάρτιση του Ψυχολόγου, τη δημιουργία μιας καλής θεραπευτικής σχέσης μεταξύ Ψυχολόγου και θεραπευόμενου, την ενεργητική συμμετοχή και συνεργασία του θεραπευόμενου και, πάνω απ’ όλα, ισχυρό κίνητρο εκ μέρους του να προχωρήσει σε μικρές ή και μεγάλες αλλαγές στην ζωή του. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας γίνονται συχνά αξιολογήσεις των στόχων που έχουν τεθεί ώστε να διασφαλίζεται το θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Τι διάρκεια έχει;

Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από το είδος του προβλήματος που έχετε. Συνήθως κυμαίνεται από έξι μήνες έως ένα χρόνο. Όμως σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν μόνο λίγες συνεδρίες ενώ σε άλλες η θεραπεία να διαρκέσει 2 με 3 χρόνια. Μετά τη διερεύνηση του δικού σας ζητήματος, είμαστε σε θέση να κάνουμε μια εκτίμηση του χρονικού διαστήματος που θα χρειαστεί να συνεργαστούμε. Οι συνεδρίες γίνονται 1 φορά την εβδομάδα και διαρκούν περίπου 50 λεπτά. Σε επείγουσες καταστάσεις είναι πιθανό να διαφοροποιηθεί η συχνότητα των συνεδριών.

Σε πόσο καιρό θα δω βελτίωση;

Είναι απολύτως εξατομικευμένο το πόσος καιρός θα χρειαστεί για να δείτε τα πρώτα σημάδια βελτίωσης. Υπάρχει περίπτωση να νιώσετε καλύτερα ήδη από την πρώτη συνάντηση, όμως συνήθως η βελτίωση έρχεται σταδιακά μετά τις πρώτες συνεδρίες και σταθεροποιείται στις επόμενες. Το πιο σημαντικό είναι να κάνουμε τις κατάλληλες κινήσεις ώστε να διατηρηθεί το θετικό αποτέλεσμα σε βάθος χρόνου. Επιμονή και υπομονή είναι οι λέξεις – κλειδιά!

Για ποιο λόγο μπορεί να απευθυνθεί κάποιος σε Ψυχολόγο;

Η συνδρομή ενός Ψυχολόγου μπορεί να ζητηθεί για πολύ απλά έως και πολύ δύσκολα θέματα που άπτονται της ψυχικής υγείας. Ενδεικτικά, μπορείτε να απευθυνθείτε σε μένα εάν σας απασχολούν:

• Οικογενειακά ζητήματα (συγκρούσεις, δυσκολίες επικοινωνίας, κ.ά.)
• Δυσκολίες κατά την ανατροφή παιδιών
• Προβλήματα σε ερωτικές / φιλικές σχέσεις
• Άγχος, νευρικότητα, εργασιακό στρες
• Προβλήματα διάθεσης ή/και κατάθλιψη
• Αίσθηση ότι κανείς δεν σας καταλαβαίνει
• Αίσθημα αποτυχίας και απαισιοδοξία
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Αδυναμία συγκέντρωσης
• Επίμονες δυσάρεστες σκέψεις
• Επιθετικότητα
• Ξεσπάσματα θυμού ή/και καβγάδες
• Δυσκολίες προσαρμογής σε νέο περιβάλλον
• Μνήμες από τραυματικά γεγονότα
• Μακροχρόνιο πένθος
• Φοβίες, αποφυγές
• Ανασφάλεια
• Προβλήματα ύπνου
• Διαταραχές πρόσληψης τροφής
• Σεξουαλικές δυσκολίες

Επίσης, υπάρχουν προβλήματα υγείας τα οποία σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την ψυχολογική μας κατάσταση, όπως για παράδειγμα το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, το έλκος, η υπέρταση, το άσθμα, τα αυτοάνοσα νοσήματα, ο χρόνιος πόνος, κ.ά. Αντίστοιχα, υπάρχουν σωματικά συμπτώματα τα οποία, όταν αποκλειστούν οι ιατρικοί λόγοι, αποτελούν δείκτες της ψυχικής μας υγείας, όπως: απότομη απώλεια ή αύξηση βάρους, ταχυπαλμίες, αϋπνία, τριχόπτωση, κοιλιακοί πόνοι, κοκκίνισμα στο πρόσωπο, τρέμουλο ή αστάθεια, λιποθυμίες, ακράτεια, σεξουαλικές δυσλειτουργίες, κ.ά. Και σε αυτές τις περιπτώσεις η ψυχοθεραπεία θα σας ωφελήσει.

Εάν αναζητάτε συμβουλευτική στήριξη για κάποιο θέμα που σας απασχολεί, για παράδειγμα, σχετικά με τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών σας, την επίλυση συζυγικών ή οικογενειακών προβλημάτων, την αντιμετώπιση πιέσεων στον εργασιακό τομέα ή ακόμα και την κατανόηση των ψυχολογικών προβλημάτων κάποιου δικού σας ανθρώπου, μερικές συνεδρίες μπορούν να σας βοηθήσουν σημαντικά.

Έχω ξανακάνει ψυχοθεραπεία στο παρελθόν και δε βοηθήθηκα. Τι έφταιξε;

Εάν έχετε δοκιμάσει στο παρελθόν τη συγκεκριμένη ή διαφορετική μέθοδο και δε μείνατε ικανοποιημένοι, αναρωτηθείτε τι ακριβώς πήγε στραβά: Μήπως δεν σας ενέπνεε εμπιστοσύνη ο θεραπευτής; Μήπως δεν είχατε καλή συνεργασία; Μήπως δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή στην ζωή σας για να προχωρήσετε σε αλλαγές; Μήπως δε νιώθατε αρκετά δυνατοί ή δεν αφοσιωθήκατε σε αυτό που κάνατε; Μήπως η μέθοδος που ακολουθήσατε δεν σας ταίριαζε και δε νιώθατε άνετα με τις αρχές και τη μεθοδολογία της;

Σε γενικές γραμμές η αποτυχία μιας ψυχοθεραπείας μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες που εξαρτώνται από τη μέθοδο, το θεραπευτή και το θεραπευόμενο. Μην απογοητεύεστε εάν κάτι πήγε στραβά και δοκιμάστε ξανά, αφού όμως διερευνήσετε τι έφταιξε ώστε να λάβετε την αντίστοιχη απόφαση, π.χ. να αλλάξετε ψυχοθεραπευτική μέθοδο ή θεραπευτή.    

Τα προβλήματα που μας απασχολούν για πολλά χρόνια αντιμετωπίζονται ή είναι στο χαρακτήρα μας και δεν αλλάζουν;

Είναι γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν χρόνια ψυχολογικά προβλήματα και πιστεύουν ότι αυτά είναι πλέον μόνιμα και μη αντιμετωπίσιμα. Όμως στην πραγματικότητα κάθε άνθρωπος μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του και να αλλάξει τρόπο σκέψης και αντίληψης των πραγμάτων, ανεξαρτήτως της ηλικίας του ή της διάρκειας του ψυχολογικού προβλήματος. Υπάρχουν ψυχικές διαταραχές οι οποίες δε θεραπεύονται πλήρως, όμως ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν εξαιρετικές δυνατότητες βελτίωσης.

Αφού δε μπορώ μόνος μου να βρω λύση στο πρόβλημά μου, πώς είναι δυνατόν να με βοηθήσει ένας ξένος;

Ίσως η μεγαλύτερη απορία που απασχολεί τον περισσότερο κόσμο σχετικά με την ψυχοθεραπεία είναι το πώς είναι εφικτό ένας άνθρωπος, που δε μας γνωρίζει, να μας βοηθήσει να λύσουμε προβλήματα τα οποία ούτε μόνοι μας ούτε με τη βοήθεια της οικογένειας ή των φίλων μας καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε.

Η απάντηση είναι ότι ο Ψυχολόγος, και ειδικά αυτός που έχει μετεκπαιδευτεί στην ψυχοθεραπεία και δεν αρκείται στο βασικό πτυχίο Ψυχολογίας, έχει αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις σχετικά με τις ψυχικές διαταραχές, την αιτιολογία τους, τους παράγοντες που τις επηρεάζουν και τις συντηρούν και τους τρόπους που αντιμετωπίζονται. Η Ψυχολογία αποτελεί μια επιστήμη με μεγάλο ερευνητικό υπόβαθρο και τεκμηριωμένες μεθόδους αντιμετώπισης των ψυχικών προβλημάτων. Οι «φιλοσοφικού» τύπου συζητήσεις που κάνουμε συνήθως με φίλους όσον αφορά στα προβλήματά μας, δεν έχουν καμία σχέση με τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας.

Επίσης, δεν είναι απαραίτητο για έναν Ψυχολόγο να μας γνωρίζει σε βάθος και να ξέρει τα πάντα για μας ώστε να μπορεί να μας βοηθήσει. Μετά από ένα γενικό ιστορικό, επικεντρώνεται στο πρόβλημά μας και οτιδήποτε σχετίζεται με αυτό.

Τι να κάνω όταν πιστεύω ότι χρειάζεται ψυχολογική βοήθεια ένας κοντινός μου άνθρωπος, αλλά αυτός το αρνείται;

Σχεδόν όλοι μας μπορούμε να φέρουμε στο μυαλό μας έναν άνθρωπο από το οικογενειακό, φιλικό ή επαγγελματικό μας περιβάλλον για τον οποίο πιστεύουμε ότι χρήζει ψυχολογικής βοήθειας, χωρίς όμως ο ίδιος να έχει την ίδια άποψη. Τι μπορούμε να κάνουμε σε αυτή την περίπτωση για να τον βοηθήσουμε;

Μεγάλη σημασία παίζει ο βαθμός γνωριμίας και η οικειότητα που έχουμε με το συγκεκριμένο άτομο. Εάν νιώθετε άνετα να του μιλήσετε, μπορείτε να του εκφράσετε τους προβληματισμούς σας ή την ανησυχία σας για τη συμπεριφορά του, αποφεύγοντας όμως κάθε μορφή κατηγορίας και νουθεσίας. Δε γίνεται να επιβάλλετε σε κάποιον να απευθυνθεί σε Ψυχολόγο. Αυτό αποτελεί μια απόφαση την οποία πρέπει να πάρει αυτοβούλως το άτομο. Εξάλλου, μην ξεχνάτε ότι το ισχυρό κίνητρο είναι βασική προϋπόθεση για μια επιτυχημένη θεραπεία.

Αρκετά χρήσιμο αποδεικνύεται το να απευθυνθείτε εσείς οι ίδιοι για συμβουλευτική σε ένα Ψυχολόγο ώστε να του μιλήσετε για το άτομο που σας απασχολεί και να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τι ακριβώς του συμβαίνει και πώς μπορείτε να το στηρίξετε και να το βοηθήσετε. Ειδικά στις περιπτώσεις προβληματικής συμπεριφοράς ενός μέλους μιας οικογένειας, τα υπόλοιπα μέλη μπορούν να ωφεληθούν πολύ από μια συμβουλευτική και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής ολόκληρης της οικογένειας.

Παραμένουν απόρρητα αυτά που συζητάμε;

Οι συνεδρίες με Ψυχολόγο καλύπτονται από απόρρητο. Δηλαδή όλα όσα συζητάμε μένουν μεταξύ μας και δεν κοινοποιούνται σε κανέναν. Μοναδικές εξαιρέσεις αποτελούν οι περιπτώσεις κατά τις οποίες δηλώσετε πρόθεση να βλάψετε τον εαυτό σας ή κάποιον άλλο και οι περιπτώσεις κακοποίησης ή εγκληματικής ενέργειας. Τότε, πάντα κατόπιν ενημέρωσής σας, επικοινωνούμε με κάποιον οικείο σας ή/και τις Αρχές.

Τι διαφορά έχει ο Ψυχολόγος από τον Ψυχίατρο και τους άλλους ειδικούς ψυχικής υγείας;

Συχνά παρατηρείται σύγχυση όσον αφορά το ρόλο του κάθε επαγγελματία ψυχικής υγείας. Η βασική διαφορά μεταξύ Ψυχολόγου και Ψυχιάτρου είναι ότι ο πρώτος έχει ολοκληρώσει σπουδές Ψυχολογίας ενώ ο δεύτερος έχει ολοκληρώσει σπουδές Ιατρικής με ειδικότητα την Ψυχιατρική. Επομένως, ο Ψυχολόγος δεν είναι γιατρός και δε συνταγογραφεί φάρμακα, όπως ο Ψυχίατρος. Όμως και για τις δύο επαγγελματικές ομάδες κρίνεται απαραίτητη η περαιτέρω κατάλληλη μετεκπαίδευση ώστε να παρέχουν ψυχοθεραπεία. Άλλοι επαγγελματίες, οι οποίοι δηλώνουν μόνο «Ψυχοθεραπευτές», «Ειδικοί Ψυχικής Υγείας», «Σύμβουλοι» ή άλλους παρεμφερείς τίτλους, δεν έχουν ολοκληρώσει αναγνωρισμένες για την Ελλάδα σπουδές Ψυχολογίας και δε διαθέτουν Άδεια Άσκησης Επαγγέλματος Ψυχολόγου.